Tι είναι οι έμμονες ιδέες & συμπεριφορές;
Οι έμμονες ιδέες είναι επαναλαμβανόμενες ιδέες, σκέψεις και εικόνες που εμφανίζονται παρά τη θέλησή μας και παραμένουν παρά την προσπάθειά μας να απαλλαγούμε από αυτές. Οι ιδέες αυτές δεν έχουν πραγματικό νόημα και συνήθως συνοδεύονται από δυσάρεστα συναισθήματα, όπως άγχος, φόβο, αποστροφή ή αβεβαιότητα.
Οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές αφορούν τις πράξεις στις οποίες προβαίνει το άτομο με στερεότυπο, τελετουργικό τρόπο προκειμένου να απομακρύνει τις ενοχλητικές έμμονες ιδέες και να μειώσει το άγχος του. Η παράλειψή τους προκαλεί έντονη δυσφορία στο άτομο και συνήθως εντείνονται με την πάροδο του χρόνου.
Συνηθισμένες έμμονες ιδέες και συμπεριφορές είναι:
– Ο φόβος μόλυνσης από ασθένεια ή βρωμιά
– Έντονη ανάγκη για τάξη, λεπτομέρεια και ακρίβεια
– Ενοχλητικές σκέψεις σχετικά με σεξουαλικά θέματα
– Φόβος ότι κινδυνεύει ο εαυτός μας
– Συνεχής επανάληψη λέξεων ή φράσεων με το νου που «ξορκίζουν» την ιδέα
– Επίμονη καθαριότητα
– Επίμονη τακτοποίηση, έλεγχος ή επιβεβαίωση
– Επίμονη ακολουθία συγκεκριμένων «βημάτων» πριν από κάποια ενέργεια
– Συλλογή άχρηστων αντικειμένων
Οι έμμονες ιδέες και συμπεριφορές συνιστούν την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, που ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές. Από τη στιγμή που επιδρούν καταλυτικά στη διάθεση και στην καθημερινή λειτουργία του ατόμου, καθώς και στις σχέσεις του με τους γύρω του, η συνδρομή ενός ειδικού κρίνεται αναγκαία.
Πώς μπορεί να με βοηθήσει ο ψυχολόγος να αντιμετωπίσω τις έμμονες ιδέες και συμπεριφορές;
Τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ξεπερνούν το πρόβλημά τους σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%, εάν απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό.
Η έκθεση στο ερέθισμα και η παρεμπόδιση της τελετουργικής αντίδρασης αποτελεί την αποτελεσματικότερη τεχνική που ακολουθεί ο ψυχολόγος (στα πλαίσια της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας που κρίνεται καταλληλότερη), προκειμένου να μειώσει σταδιακά το άγχος που προκαλείται σε αντίστοιχες περιπτώσεις.
Η ανάλυση της αιτιολογίας μιας ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, η πιθανή συνύπαρξή της με άλλες διαταραχές και ο τύπος προσωπικότητας κάθε ατόμου, καθορίζουν την προτεινόμενη εξατομικευμένη θεραπευτική της προσέγγιση, που ενδέχεται να περιλαμβάνει και κάποιας μορφής φαρμακευτική αγωγή.