Διαζύγιο: μια δύσκολη απόφαση για εμάς και τα παιδιά μας
Το διαζύγιο είναι μια σημαντική απόφαση ενός ζευγαριού για τη σχέση τους, μια ψυχικά επίπονη διαδικασία, με συναισθηματικές προεκτάσεις τόσο στα ίδια τα άτομα, όσο και στα παιδιά που τυχόν υπάρχουν στην οικογένεια. Άλλοτε προκύπτει ως τελική επιλογή μετά από αγωνιώδεις προσπάθειες αποφυγής του κι άλλοτε προβάλλει ως μονόδρομος.
Σε κάθε περίπτωση, οι αρχικές πρακτικές δυσκολίες που προκύπτουν από την αλλαγή της καθημερινότητας επιτείνουν τη συναισθηματική αποδιοργάνωση μεγάλων και μικρών. Η μετέπειτα συνειδητοποίηση ότι η κατάσταση άλλαξε και δεν θα ξαναγίνει ποτέ όπως πριν, συνοδεύεται από αντίστοιχη ψυχολογική φόρτιση, η οποία απαιτεί χρόνο μέχρι να φθάσει στην τελική φάση της προσαρμογής στα νέα δεδομένα.
Η απόφαση του τέλους μιας σχέσης θεωρείται πιο εύκολη όταν δεν υπάρχουν παιδιά. Η απουσία των παιδιών φαίνεται να μειώνει τη συναισθηματική ευθύνη που βαρύνει αντίστοιχα τους γονείς που αποφασίζουν να χωρίσουν. Ακόμα κι αυτό όμως, δε σημαίνει ότι το ζευγάρι χωρίς παιδιά που χωρίζει, δε θα βιώσει αρνητικά συναισθήματα ή ότι το διαζύγιο (και όσα συνεπάγεται) δεν μπορεί να λειτουργήσει ανακουφιστικά σε παιδιά και μεγάλους που ζουν σε ένα άστατο περιβάλλον, με συνεχείς συγκρούσεις.
Συχνές αντιδράσεις των παιδιών είναι η άρνηση, η θλίψη, ο θυμός και η επιθετικότητα, οι ενοχές, ο φόβος εγκατάλειψης και η ανασφάλεια, η εσωστρέφεια και η απομόνωση, διαταραχές στον ύπνο, στη διατροφή και σε άλλες καθημερινές συνήθειες. Οι αντιδράσεις διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία και μπορούν να ελαχιστοποιηθούν με τον κατάλληλο χειρισμό εκ μέρους των γονέων.
Σε αυτές τις περιπτώσεις η ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλευτική των γονέων από τον ψυχολόγο λειτουργεί θεραπευτικά για την ψυχική ανασυγκρότηση των ίδιων και προληπτικά για την ψυχική υγεία των παιδιών τους.
Πώς μπορεί να με βοηθήσει ο ψυχολόγος να αντιμετωπίσω το διαζύγιό μου;
Τις περισσότερες φορές το διαζύγιο βιώνεται ως μια τραυματική απώλεια, που ακολουθεί τα αντίστοιχα στάδια του πένθους και ο τρόπος αντιμετώπισής της μπορεί να επηρεαστεί από μια πληθώρα παραγόντων.
Όπως ακριβώς και στο πένθος, ο ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει το άτομο που χωρίζει ώστε να εκφράσει τον πόνο του, να τον αποδεχθεί και να τον ξεπεράσει. Μπορεί να το βοηθήσει ώστε να διαχειρισθεί το θυμό, τις ενοχές ή το φόβο που ακολουθούν το διαζύγιο, να ξαναβρεί τη ραγισμένη αυτοεκτίμησή του και να προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα.
Στην περίπτωση των παιδιών, οι χειρισμοί που συμβάλλουν ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι τυχόν επιπτώσεις στον ψυχικό τους κόσμο από το διαζύγιο αφορούν:
– τη συνεργασία του ζευγαριού που αποφασίζει να χωρίσει
– τη διαβεβαίωση και από τους δυο προς τα παιδιά σε σχέση με την αγάπη τους γι΄αυτά
– τη διαβεβαίωση ότι τα ίδια δεν έχουν καμία ευθύνη
– το διαχωρισμό του συζυγικού από τον γονεϊκό ρόλο
– τη δυνατότητα ελεύθερης επικοινωνίας του παιδιού με κάθε γονέα
– την ξεκάθαρη και σαφή επικοινωνία της απόφασης, η οποία δεν αφήνει το περιθώριο στο παιδί να καλλιεργήσει ψευδείς προσδοκίες και ελπίδες
Η συναισθηματική εμπλοκή και η ένταση που αυτή επιφέρει σε όσους βιώνουν ένα διαζύγιο, συχνά καθιστούν δύσκολη την καθαρή και ψύχραιμη σκέψη. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συμβουλή ενός ειδικού κρίνεται εξαιρετικά βοηθητική.